Zwane również wciornastkami szklarniowymi, to drobne owady posiadające kłująco-ssący aparat gębowy, które żywią się sokami i tkankami roślinnymi, powodując różnego rodzaju uszkodzenia na uprawach. W przypadku uprawy roślin doniczkowych w mieszkaniach lub na balkonach, szkodniki takie jak mszyce, czerwce i mączlik szklarniowy są dość łatwe do zidentyfikowania, jednak rozpoznanie wciornastków może być trudne. Aby dokładnie rozpoznać te szkodniki, należy zwrócić uwagę na objawy żerowania, takie jak występowanie niewielkich białawych plam na liściach, żółknięcie, więdnięcie lub deformacje pędów i liści.
Istnieje kilka skutecznych sposobów na zwalczanie wciornastków w uprawie roślin doniczkowych, w tym stosowanie środków chemicznych dostępnych w sklepach ogrodniczych, a także naturalnych metod, takich jak stosowanie preparatów na bazie oleju neem, mydła potasowego lub roztworu alkoholu izopropylowego i wody. Ważne jest również utrzymanie odpowiedniej wilgotności powietrza i regularne usuwanie martwych liści i pędów, które mogą stanowić miejsce schronienia dla szkodników.
Wciornastki – szkodniki roślin doniczkowych
Objawy żerowania wciornastków
Szkodniki te mogą powodować dość zróżnicowane i nietypowe zniszczenia na roślinach doniczkowych. Objawy żerowania wciornastków najczęściej widoczne są na liściach i kwiatach. Mogą to być:
- Drobne, jasne plamki lub srebrzystość na powierzchni liści
- Zbrunatnienia nasadowych części liści
- Skorkowacenia (strupiaste powierzchnie)
- Różne przebarwienia i deformacje kwiatów
W obrębie plam powstających na liściach można też często zaobserwować czarne grudki – odchody wciornastków.
Rozpoznawanie wciornastków
Jak upewnić się czy mamy do czynienia z wciornastkami? Najprostszy sposób to:
- Podłożenie białej kartki pod liście i kwiaty roślin, na których podejrzewamy żerowanie wciornastków.
- Energiczne potrząsanie i sprawdzenie co spadło na kartkę.
Jeżeli w ciągu kilku sekund pojawią się na kartce około 1 mm długości szybko poruszające się ciemne lub żółte “kreseczki”, a do tego będzie ich dość dużo, to znak, że mamy do czynienia właśnie z wciornastkami. Aby dokładniej przyjrzeć się szkodnikom, warto użyć szkła powiększającego (dla zaobserwowania cech pozwalających rozpoznać gatunek wciornastka, potrzeba lupy powiększającej przynajmniej-krotnie).
Wciornastek cieplarek
Na kwiatach doniczkowych, uprawianych w mieszkaniach, bardzo często występuje wciornastek cieplarek (Parthenothrips dracaenae). Zazwyczaj atakuje figowce, palmy i bluszcze. Owady długości do 1,5 mm mają barwę żółto-brązową. Czułki są 7-członowe, w większej części żółte. Skrzydła przednie są przezroczyste, z wyjątkiem trzech brązowych przepasek.
Wciornastki na roślinach doniczkowych
Wciornastek kawowy (Scirtothrips dorsalis)
Wciornastek kawowy ma około 1,5 mm długości, jest ciemnobrązowy z jaśniejszym odwłokiem. Czułki są 8-członowe i żółte, a skrzydła jednolicie jasne. Szkodnik ten często bywa zawlekany z roślinami pochodzącymi z importu.
Wciornastek tytoniowiec (Thrips tabaci)
Wciornastek tytoniowiec ma około 1,2 mm długości. Wiosną i latem ciało ma kolor żółty, a jesienią – brązowy. Czułki są 7-członowe, zabarwione częściowo lub całkowicie na brązowo. Występuje na szparagu Sprengera, goździkach, gerberach i chryzantemach.
Wciornastek zachodni (Frankliniella occidentalis)
Najgroźniejszy szkodnik, wciornastek zachodni, występuje powszechnie w uprawach szklarniowych roślin ozdobnych i warzyw. Przenosi groźny wirus TSWV, powodujący degenerację roślin. Owady mają długość około 1,7 mm i występują w dwóch formach barwnych: wiosną i latem są żółto-pomarańczowe, z brązowawą głową, a jesienią są ciemniejsze, z brązowym tułowiem. Ich czułki są 8-członowe. Szkodnik ten szybko się namnaża i jest trudny do zwalczenia zarówno preparatami owadobójczymi jak i metodami biologicznymi.
Inne wciornastki
Oprócz wymienionych wyżej, na roślinach doniczkowych mogą pojawić się również wciornastek anturiowiec (Chaetanaphothrips orchidii) na anturium oraz wciornastek orientalny (Thrips palmi) na storczykach. Rzadziej występują na goździkach, chryzantemach i ketmiach.
Zwalczanie wciornastków
Preparaty do zwalczania wciornastków
Zwalczanie wciornastków jest możliwe dzięki zastosowaniu różnych preparatów. Jednak w przypadku uprawy roślin w mieszkaniu, wybór preparatów jest ograniczony ze względu na szkodliwość i toksyczność środków ochrony roślin dla ludzi. Należy zwrócić uwagę na bezpieczne preparaty, które są przeznaczone do użytku amatorskiego w uprawie kwiatów doniczkowych i balkonowych.
Preparat Agrocover
Jednym z bezpiecznych preparatów do zwalczania wciornastków jest naturalny preparat Agrocover. Preparat występuje w postaci koncentratu oraz wygodnego, gotowego do użycia sprayu. Jest to preparat pochodzenia naturalnego, oparty na wyciągu z glonów, który działa kontaktowo, poprzez odcięcie owada od powietrza. Preparat Agrocover zwalcza również mszyce, przędziorki, wełnowce i tarczniki.
Pałeczki nawozowo-owadobójcze Provado Combi Pin PR
Pałeczki nawozowo-owadobójcze Provado Combi Pin PR to kolejny preparat, który warto rozważyć. Preparat zawiera środek o działaniu żołądkowym i kontaktowym, przeznaczony do zwalczania mszyc, wciornastków, mączlika szklarniowego, czerwców (wełnowce, tarczniki, miseczniki) i przędziorków występujących na roślinach ozdobnych uprawianych w pomieszczeniach zamkniętych. Zakres działania tego preparatu jest zatem bardzo duży. Pałeczki należy wcisnąć w glebę tak, aby zostały całkowicie zakryte.
Preparat z serii ABC – Obsydian AL
Preparat z serii ABC – Obsydian AL, dostępny w formie spryskiwacza, również może okazać się skutecznym sposobem na zwalczanie wciornastków, mszyc i mączlika szklarniowego w uprawie amatorskiej.
Wciornastki w ogrodach i szklarniach
Wciornastki atakują nie tylko rośliny doniczkowe, ale także szereg roślin ozdobnych i uprawnych w ogrodach i szklarniach. W przypadku takich upraw, warto skorzystać z dostępnych na rynku preparatów przeznaczonych do zwalczania tych szkodników.
Co zabija wciornastki?
1. Insektycidy:
Wciornastki można zabić za pomocą różnych insektycydów, które są dostępne w formie sprayów, pyłków, aerozoli lub płynów. Insektycydy zawierają związki chemiczne, które skutecznie eliminują wciornastki.
2. Gorąca woda:
Podgrzewanie wody do wysokich temperatur może być skuteczną metodą eliminacji wciornastków. Można zanurzać zakażone przedmioty, takie jak pościel, ręczniki lub ubrania, w gorącej wodzie przez określony czas, aby zabić wciornastki i ich jaja.
3. Zamrażanie:
Wciornastki nie znoszą niskich temperatur, dlatego można umieścić zakażone przedmioty w zamrażarce przez co najmniej 48 godzin. Niska temperatura zabije wciornastki we wszystkich ich stadiach rozwoju.
4. Suszenie:
Wciornastki nie przetrwają w wysokich temperaturach i suchym środowisku. Suszenie zakażonych przedmiotów, takich jak ubrania, na wysokich temperaturach może być skutecznym sposobem na pozbycie się wciornastków.
Jak szybko pozbyć się wciornastków?
Starannie odkurz wszystkie powierzchnie, szczególnie w pobliżu łóżek, kanap i innych miejsc, gdzie mogą przebywać wciornastki. Usuń kurz i pył z dywanów, podłóg, tapicerki i zasłon. Następnie zetrzyj powierzchnie wilgotną szmatką.
